نگاهی به سیستم مالی غیرمتمرکز

در این مقاله، نگاهی خواهیم داشت به سیستم مالی غیرمتمرکز، ویژگی ها و مزایای این سیستم جدید مالی، مشکلاتی که در مسیر توسعه آن وجود دارد، و آینده سیستم مالی غیرمتمرکز در جهان

به صورت کلی، سیستم مالی غیرمتمرکز ( DeFi ) که بر اساس شبکه بلاک چین ایجاد شده است، در مراحل ابتدایی توسعه خود قرار دارد. اما این سیستم می تواند امکانات بسیار گسترده ای را برای افراد و شرکت ها ایجاد کند. وعده سیستم مالی غیرمتمرکز، دسترسی تمامی افراد به شکل یکسان به تمامی بازارهای مالی است، و همین طور دسترسی گسترده تر شرکت ها و افراد به بازارهای مالی، بدون اینکه واسطه ای در این میان وجود داشته باشد. سیستم مالی غیرمتمرکز، از این طریق که واسطه ای بین بازیگران بازارهای مالی وجود نخواهد داشت، و افراد و شرکت ها می توانند به صورت گسترده و عادلانه، و با سرعت بسیار بالا به تمامی بازارهای مالی دسترسی داشته باشند، ایجاد ارزش افزوده می کند. همینطور، سیستم مالی غیرمتمرکز، می تواند بازار سرمایه گسترده تر، و با عمق بیشتری را ایجاد کند، که گرچه اکنون در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما به سرعت در حال رشد و توسعه است.

اگر بخواهیم به صورت خلاصه به ویژگی های سیستم مالی غیرمتمرکز بپردازیم، می توانیم به نکات زیر اشاره کنیم:

• سیستم مالی غیرمتمرکز، شبکه محور است، و نوآوری حقیقی آن در ترکیب کردن منحصر به فرد اپلیکیشن های مختلف با یکدیگر است.
• تعیین دقیق اینکه، کدام شبکه های بلاک چین، و پروتکل ها، بیشترین کاربرد را در بلند مدت خواهند داشت سخت است.  اما در حال حاضر می توان از اتریوم به عنوان مرجع اصلی سیستم مالی غیرمتمرکز نام برد. مزایای رقابتی اتریوم، در غیرمتمرکز سازی کامل و پیشرفته، انعطاف پذیری در برنامه نویسی، و وجود جامعه ای از برنامه نویسان با انگیزه است که، اتریوم را به یک مرجع جذاب و منحصر به فرد برای توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز، تبدیل می کند.
• برای اینکه اتریوم بتواند به زیرساخت سیستم مالی غیرمتمرکز تبدیل شود، نیاز دارد تا مشکلات خود در حوزه کاربردی بودن بیشتر و مقیاس پذیری را به صورت کامل برطرف کند.
• سیستم مالی غیرمتمرکز ( DeFi )، هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد. از مشکلات اصلی این سیستم که مانع از توسعه آن در زمان حال شده است، میزان استفاده از این سیستم و استفاده کم آن در میان جامعه، نقد شوندگی، و ریسک قیمتی آن‌ است که، در حال حاضر قابل قیاس با سیستم مالی فعلی متمرکز جهانی نیست.

نگاهی تعریف سیستم مالی غیرمتمرکز

سیستم مالی غیرمتمرکز ( DeFi )، به کلید واژه ترند و محبوب در میان جانعه بلاک چین تبدیل شده است. علت اصلی اهمیت یافتن سیستم مالی غیرمتمرکز، در این است که، برخلاف بیت کوین که تنها پول در آن غیرمتمرکز شده است. در سیستم مالی غیرمتمرکز، سعی بر این است تا تمامی بازارهای مالی غیرمتمرکز شوند. ار این رو، دارای کاربردهای بسیار گسترده تری است، و می تواند جامعه بیشتری را در خود جای دهد. و در عین حال، ار قابلیت ایجاد ارزش افزوده بیشتری برخوردار است. در سیستم مالی غیرمتمرکز، تمامی بازارها بر روی بستر بلاک چین، قرار خواهند گرفت؛ و بدین ترتیب بازیگران هر یک از این بازارها به مستقیم با یکدیگر در ارتباط خواهند بود، و نیازی به واسطه های مالی وجود نخواهد داشت. علاوه بر این، در سیستم مالی غیرمتمرکز، سرعت انجام تمامی کارها به شدت افزایش خواهد یافت، و در آینده با آشنا شدن بیشتر جامعه با این سیستم، و کاربرد وسیع آن در جامعه، قابلیت و مدت زمان نقد شوندگی در آن بسیار بیشتر و سریع تر از بازارهای مالی متمرکز خواهد بود.

انگیزه اصلی از ایجاد سیستم مالی غیرمتمرکز، باز کردن دروازه تمامی بازارهای مالی، به تمامی افراد است. به نحوی که هر کسی قادر خواهد بود، بدون مجوز خاصی در هر بازار مالی که بخواهد شرکت داشته باشد. و این امر از طریق ساخت اکوسیستم مالی، بر روی یک شبکه کامل و منعطف بلاک چین مسیر خواهد شد.‌

به صورت کلی، سیستم مالی غیرمتمرکز در تلاش برای غیرمتمرکز سازی تمامی خدمات حوزه مالی است. خدماتی مانند سرمایه گذاری، قرض دادن و قرض گرفتن، ترید کردن، مدیریت ثروت، پرداخت، و بیمه در سیستم مالی غیرمتمرکز، بر روی شبکه بلاک چین و از طریق نرم افزارهای توزیع شده، بر روی شبکه بلاک چین عملیاتی خواهند شد.

در این سیستم، نرم افزارهای توزیع شده مانند لگو عمل خواهند کرد، که هر یک وظیفه ای خاصی را انجام می دهند، و در کنار یکدیگر، و با اتصال به هم از طریق قراردادهای هوشمند یک بلوک کامل را تشکیل می دهند. سیستم مالی بسیار وسیع و گسترده هست، و در سیستم مالی غیرمتمرکز، هر نرم افزار توزیع شده، بخشی از این سیستم مالی را تشکیل خواهد داد. و بزرگترین مزیت آن‌ این است که، در سیستم مالی غیرمتمرکز، سرعت، شفافیت، و دقت بالاتر خواهد بود، و در عین حال هر شخصی قادر خواهد بود به راحتی وارد این سیستم شده، و از تمامی بازارهای مالی، و یا بازارهای مالی مورد علاقه خود به راحتی استفاده کند.

مقایسه تعداد نرم افزارهای توزیع شده سیستم مالی غیرمتمرکز در شبکه های بلاک چین مختلف

• بر روی شبکه بلاک چین اتریوم ( Etherium )، در حال حاضر ۱۵۰ نرم افزار توزیع شده وجود دارد که، از این میان حدود ۶۰ نرم افزار توزیع شده به صورت کامل فعال هستند.
• بر روی شبکه بلاک چین ای او اس ( EOS )، در حال حاضر حدود ۴۰ نرم افزار توزیع شده وجود دارد که، از این میان حدود ۲۰ نرم افزار توزیع شده به صورت کامل فعال هستند.
• بر روی شبکه بلاک چین ترون ( TRON )، در حال حاضر حدود ۲۵ نرم افزار توزیع شده وجود دارد که، از این میان حدود ۱۰ ترم افزار توزیع شده به صورت کانل فعال هستند.
• بر روی شبکه بلاک چین آی او اس تی ( IOST )، هم در حال حاضر حدود ۵ نرم افزار توزیع شده فعال، در حوزه سیستم مالی غیرمتمرکز موجود است.

همانطور که مشاهده می شود، شبکه بلاک چین اتریوم با فاصیه بسیار زیادی، در صدر این فهرست وجود دارد. و به عنوان شبکه اول بلاک چین، برای سیستم مالی غیرمتمرکز مطرح است. دلایل بسیار متعددی را می توان در این‌ باره اشاره کرد که به صورت خلاصه عبارت اند از:

• شبکه اتریوم دارای تعداد کاربران بیشتری است، و در میان جامعه هم اطلاعات بیشتری نسبت به آن وجود دارد.

• این شبکه، به خوبی توانسته است خود را از طریق تبلیغات گسترده و جذب سرمایه گذاران توسعه داده، و به عنوان رهبر شبکه بلاک چین در سطح جهانی مطرح کند. به گونه ای که در حال حاضر بیشترین تعداد نرم افزارهای توزیع شده، بر روی شبکه بلاک چین اتریوم وجود دارد.

تعداد کاربران فعال روزانه در نرم افزارهای توزیع شده مختلف بر روی شبکه های مختلف بلاک چین مرتبط با سیستم مالی غیرمتمرکز

• شبکه اتریوم حدود ۵ هزار کاربر فعال روزانه

• شبکه ای او اس بیشتر از هزار کاربر فعال روزانه

• شبکه ترون حدود دو هزار کاربر فعال روزانه

• شبکه آی او اس تی کمتر از هزار کاربر فعال روزانه

حجم تعداد تراکنش های روزانه در نرم افزارهای توزیع شده مختلف بر روی شبکه های مختلف بلاک چین مرتبط با سیستم مالی غیرمتمرکز

• شبکه اتریوم کمی کمتر از ۴ میلیون تراکنش در روز

• شبکه ای او اس کمی کمتر از ۱۰ میلیون تراکنش در روز

• شبکه ترون چند صد هزار تراکنش در روز

• شبکه آی او اس تی چند ده هزار تراکنش در روز

رشد سیستم مالی غیرمتمرکز

در حال حاضر شبکه اتریوم در صدر توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز قرار دارد. به صورت کلی، سیستم مالی غیرمتمرکز بر روی شبکه های بلاک چین منعطف، که درآن قابلیت طراحی قراردادهای هوشمند به راحتی وجود دارد، با سرعت بسیار بیشتری توسعه پیدا می کند. شبکه بلاک چین اتریوم، در حال حاضر رهبر توسعه در زمینه سیستم مالی غیرمتمرکز محسوب می شود. به گونه ای که، تقریبا تمامی نرم افزارهای توزیع شده در زمینه سیستم مالی غیرمتمرکز، بر روی شبکه بلاک چین اتریوم ساخته می شود. این موضوع از طریق تعداد اپلیکیشن های توزیع شده ساخته شده، تعداد کاربران فعال، میزان فعالیت کاربران، و حجم تراکنش ها قابل ردگیری است. دلایل متعددی برای رهبری شبکه بلاک چین اتریوم وجود دارد، که در این بخش به تعدادی از این دلایل اشاره می کنیم:

• شبکه اتریوم دارای توسعه دهندگان متعدد فراوانی است. که به دلیل گسترده بودن استفاده از اتریوم، دارای بازار کار بسیار مناسب و مطلوبی هستند. و از دستمزدهای بسیار مناسب و مطلوبی برخوردار هستند.
• اتریوم شبکه بلاک چین بسیار منعطفی است، که در آن قابلیت طراحی قراردادهای هوشمند به راحتی وجود دارد، و این موضوع طراحی نرم افزارهای توزیع شده مالی را در این شبکه بسیار آسان می کند.
• دارای پشتوانه شرکتی است، و در آن تمامی توسعه ها طبق برنامه و منظم بر اساس پروژه های کامل منظم و تعریف شده به پیش می روند.

تعداد تراکنش های شبکه بلاک چین ای او اس ( EOS ) منحصر به فرد است، که دلیل اصلی آن هم هزینه صفر برای انجام تراکنش است. که این شبکه را به بستری جذاب، در این حوزه تبدیل کرده است. در عین حال، ایده صفر بودن هزینه تراکنش، ایده ای است بسیار جذاب، برای سیستم مالی غیرمتمرکز که در آینده به صورت جامع و کامل ایجاد خواهد شد.

طبق تمامی نکات گفته شده، می توان نتیجه گرفت که، شبکه بلاک چین اتریوم دارای بیشترین ویژگی ها برای توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز است. چرا که دیگر شبکه ها، مانند EOS یا به صورت کامل غیرمتمرکز نیستند، و یا از جامعه توسعه دهندگان بزرگ و مناسبی برخوردار نیستند مانند شبکه بلاک چین IOST.

اکنون که آگاه شدیم، شبکه بلاک چین اتریوم به عنوان رهبر توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز، به دلیل انعطاف پذیری، کاربری بیشتر، و مجموعه ای جامع و علاقه مند از برنامه نویسان مطرح است، بد نیست نگاهی داشته باشیم، به اپلیکیشن های توزیع شده مالی در این شبکه بلاک چین که دارای بیسترین کاربرد و استفاده در میان، علاقه مندان به سیستم مالی غیرمتمرکز هستند.

• در حال حاضر، حدود ۶۸۰ میلیون دلار که حدود دو میلیون و پانصد هزار اتر می شود ( ارز دیجیتال شبکه بلاک چین اتریوم )، در این شبکه بلاک چین ذخیره شده است.
• اما در میان نرم افزارهای توزیع شده مختلف مالی، در شبکه بلاک چین اتر، نرم افزارهای زیر به ترتیب بر اساس حجم مالی درصدر قرار دارند:
• MakerDAO
• Synthetic
• Compound
• InstaDapp
• Uniswap
• dYdX

نرم افزارهای توزیع شده مالی، لایه دوم از سیستم مالی غیرمتمرکز را شکل می دهند. لایه اول این سیستم همان شبکه بلاک چین است. به صورت کلی، اگر بخواهیم ساختار سیستم مالی غیرمتمرکز بر روی شبکه بلاک چین را نشان دهیم، بدین شکل خواهد بود:

• در لایه اول شبکه بلاک چین و ارزهای دیجیتال وجود خواهد داشت.

• در لایه دوم، نرم افزارهای توزیع شده مالی وجود خواهند داشت، که هر یک بخشی از کارهای خاص و تخصصی حوزه مالی را انجام خواهند داد.

• در لایه سوم، می تواند دیگر نرم افزارهای توزیع شده کوچکتر وجود داشته باشد که، بر روی نرم افزارهای لایه دوم ایجاد خواهند شد. و بدین ترتیب، مجموعه ای کامل از سیستم مالی شکل خواهد گرفت، به نام سیستم مالی غیرمتمرکز و یا DeFi.

آشنایی با مزایای اصلی سیستم مالی غیرمتمرکز

• سیستم مالی غیرمتمرکز، در صورتی که به صورت کامل و در سطح جهانی غیرمتمرکز شود. می تواند تمامی افراد آن را بدون توجه به وضعیت مالی و سطح افراد، وارد بازارهای مالی مختلف کند.
• استفاده از شبکه بلاک چین به‌ عنوان زیرساخت سیستم مالی غیرمتمرکز، علاوه بر ایجاد مزیت عدم تمرکز و عدم وجود واسطه، سرعت، امنیت، دقت، و شفافیت را در تراکنش ها افزایش خواهد داد. و تمامی تراکنش ها در ثانیه ای قابل انجام خواهند بود.
• اپلیکیشن های توزیع شده مالی در سیستم مالی غیرمتمرکز، که بر روی شبکه بلاک چین شکل گرفته است، دارای قابلیت کلیدهای خصوصی هستند که همان کلیدهای خصوصی ارزهای دیجیتال است، به گونه ای که، ارزهای دیحیتال کاربران از طریق آن قابل دسترسی است. و از این طریق، کاربران قادر هستند در امنیت  کامل ارزهای دیجیتال و پول خود را، بدون هیچ گونه واسطه ای نگهداری کنند.
• در سیستم مالی غیرمتمرکز، ریسک های ساختاری به دلیل ایجاد شفافیت کامل، ایجاد امنیت کامل، و دسترسی عادلانه مردم به تمامی اطلاعات موجود به حداقل خواهد رسید. و از این طریق، بازدهی بازارهای مالی در سیستم مالی غیرمتمرکز، افزایش خواهد یافت.
• سیستم مالی غیرمتمرکز، مبتنی بر شبکه بلاک چین است. و از طریق نوآوری های مختلف در این شبکه، و نرم افزارهای مختلف توزیع شده در لایه دوم و لایه سوم، دائم در حال نوآوری و شکوفایی خواهد بود. و همواره در حال رشد و توسعه، با سرعت بسیار بیشتری نسبت به سیستم مالی متمرکز فعلی خواهد بود.

در مقابل این مزایای سیستم مالی غیرمتمرکز، معایب سیستم مالی متمرکز، مطرح است که از آن جمله عبارت اند از: نبود شفافیت کامل اطلاعات، زمان بر بودن تراکنش ها به گونه ای که، ۳ روز زمان برای تکمیل شدن یک تراکنش بین‌المللی لازم است، و هزینه های زیاد این تراکنش ها که برابر است با حدود ۶.۸ از خود تراکنش، که این معایب، می توانند به صورت کامل از طریق سیستم مالی غیرمتمرکز، به صورت کامل از بین بروند.

اکنون این سوال مطرح می شود، که چرا با وجود تمامی این مزایا، سیستم مالی غیرمتمرکز هنوز به عنوان یک سیستم اصلی مالی در سطح جامعه مطرح نشده است. که در این بخش، به تعدادی از دلایل این موضوع می پردازیم:

• برای وارد شدن به عنوان یک سیستم مالی اصلی، نیاز است تا ارزهای دیجیتال در جامعه به عنوان یکی از ابزارهای اصلی پرداخت استفاده شوند. در حالی که، هنوز چنین موضوعی اتفاق نیفتاده است.

• به‌عنوان یک‌ پیش نیاز بایستی ارزهای دیجیتال به ارزهای رایج و برعکس تبدیل شوند، که این خود به عنوان یکی از چالش ها مطرح است.

• شبکه بلاک چین، و اصولا تکنولوژی بلاک چین هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، و از لحاظ فنی و علمی در حال تکمیل شدن، و رشد و توسعه است. در عین حال، در جامعه هم هنوز اطلاعات مناسبی در این حوزه وجود ندارد، و تا رایج شدن این علم و فناوری در سطح جامعه، به زمان نسبتا زیادی لازم است.

• یکی از چالش های بسیار مهم سیستم مالی غیرمتمرکز، نبود نقدینگی کافی به دلیل کاربران محدود است. و این مورد در مورد نقدینگی بسیار بالای سیستم مالی فعلی، از چالش های اصلی رشد و توسعه این سیستم در جامعه و اقتصاد محسوب می شود.

• در سیستم مالی غیرمتمرکز، سود و هزینه به صورت بلاک تعریف می شوند، و در حال حاضر بروز رسانی هر بلاک در شبکه بلاک چین، حدود ۱۵ ثانیه طول می کشد، که با توجه به اینکه در سیستم های مالی نیاز به بروز رسانی دائمی قیمت ها است، یکی از چالش های مهم در رشد و توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز محسوب می شود.

• مشکلات فنی در حوزه زیرساخت از دیگر چالش های توسعه سیستم مالی غیرمتمرکز است. چرا که، با ورود این سیستم، جامعه ای میلیونی و حتی میلیاردی ممکن است از این شبکه استفاده کند، که این مورد نیاز به زیرساخت های بسیار قویتر دارد که، درحال حاضر در دسترس نیست.

• از دیگر چالش های بسیار مهم سیستم مالی غیرمتمرکز، نحوه قانونگذاری آن است که، با توجه به جدید بودن این تکنولوژی و عدم درک کامل آن در سطوح مختلف جامعه و  دولت، امکان توسعه آن در سطح وسیع و گسترده در حال حاضر وجود ندارد.